Саодати ҳар як халқу миллат дар пойдории сулҳу субот ва ягонагии давлат аст. Беҳуда нест, ки ба хотири саодатмандиву зафармандии мардуми шарафманди тоҷик Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар партави ҳидоятҳои ватандӯстона моро таъкид менамояд, ки мо бояд бо ҳисси баланди ифтихор аз Ватану ватандорӣ роҳ ба сӯи куллаҳои мақсуд кадам ниҳода бошем.

Зеро нусрати зиндагии кулли мардуми мо маҳз ба туфайли Истиқлоли давлатиамон ба даст омадаст. Гиромидоштӣ ҳар як арзишҳои олии Ватани маҳбубамон нишони худогоҳии мост.

Яқин мепиндорам, ки миллати пешрафтаву мардуми шарафманди тоҷик ҳамеша шукргузор аст, ки фазои ниҳоят ободу озоди Тоҷикистонро мебинаду дар он зиндагии хушу хуррам дорад.

Ҳоло мардуми тоҷик ҳар куҷое набошад аз тоҷику Тоҷикистони будани худ мефахраду меболад, зеро имрӯз тамоми халқиятҳои ҷаҳон ба миллати тоҷдори тоҷик ҳазор аҳсант мехонанд, ки ин сарзамини камзамини беназир дорои сулҳу ваҳдати Миллист.

Дар ҳақиқат Тоҷикистон пас аз ба даст овардани Истиқлолияти давлатӣ ба комëбиву муваффақаиятхои беҳамто шарафëб шуд, ки ин бевосита ба хирадмандиву сиëсатмадории Пешвои миллат рабт дорад. Маҳз талошу заҳматҳои пайгиронаи сарвари давлат буд, ки оташи ҷанги бародаркуш дар Тоҷикистон хомӯш гашта мардуми ба озодӣ баромаданд ва дар мамлакат демократияи ҳақиқӣ ҳукмронӣ намуд.

Имрӯз дар назди мо дигар вазифаи хомӯш намудани ҷанг дар кишвар нест, танҳо кифоя аст, ки ба хотири барбод нарафтани заҳмату талошҳои миллионҳо нафар фидоиëни роҳи мустақили дар Тоҷикистон мо бояд озодии мардумонамонро ҳифз намуда, ба ояндагон низ онро ба мерос гузорем.

Ин аст қарзи шаҳрвандии ҳар як шаҳрванди миллатамон, ки омили пешрафту тараққиëти Тоҷикистонро таъмин менамояд.

Маҳмудова Фароғат Мирзонасриевна, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 1488 маротиба

Дар соли сипари гашта бо шарофати заҳмати содиқонаи мардуми кишвар раванди созандагиву ободкорӣ бомаром идома ёфта, нақшаву барномаҳои пешбинигардида ҷиҳати таъмин намудани рушди устувори иқтисоди миллӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат заҳматҳои зиёда кашида ба он муваффақ шуданд, ки  дурнамои ба нақша гирифтаро сарбаландона иҷро намоянд, гарчандедар солҳои охир хусусан ин соли сипарӣ гашта вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳон хеле мураккаб гардида, ҳоло инсоният дар давраи ниҳоят ҳассос ва душвортарини таърихи қариб сад соли охири худ қарор дорад.   Ба ҳаммаи ин нигоҳ накарда  дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳо ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ дар панҷ соли охир рушди иқтисодиёти Тоҷикистон ҳамасола ба ҳисоби миёна дар сатҳи 7,3 фоиз таъмин гардида, маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ аз 71 миллиард ба 115 миллиард сомонӣ расид ва ба ҳар сари аҳолӣ 1,5 баробар афзоиш ёфт.

Дар натиҷаи чораҳои дурандешона дидани ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат  соли 2022 корҳо  барои устувор нигоҳ доштани нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ, коҳиш додани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди миллӣ, фаъолияти босуботи низоми бонкӣ, афзоиши истеҳсоли маҳсулоти саноативу кишоварзӣ, беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ тақвият пайдо карда, рушди иқтисоди миллӣ дар сатҳи 8 фоиз таъмин карда шуд.

Вобаста ба ин дар панҷ соли охир сатҳи некуаҳволии мардум тадриҷан баланд шуда, даромади пулии аҳолӣ аз 41,1 миллиард сомонии соли 2018 ба 87 миллиард сомонӣ дар соли 2022 расонида шуд, яъне 2,1 баробар зиёд гардид.

Музди миёнаи меҳнат дар кишвар якуним баробар ва андозаи нафақаи ниҳоӣ 1,3 баробар афзоиш ёфт, ки инро мардуми кишвар ҳис намуда  боз бо ҷидду ҷаҳд ба кор шурӯ намуда истодаанд.  Меҳнат барои рушди Тоҷикистон талаботи якӯминдараҷаи мардумамон гаштааст.  Ба ин боис  сатҳи камбизоатӣ аз 27,4 фоизи соли 2018 то 22,5 фоиз дар соли 2022 коҳиш дода шуд.

Дар натиҷаи тадбирҳои дурбинона дидан аз тарафи ҳукумати Тоҷикистон  беш аз 900 ҳазор, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуд, ки ба беҳтар гардии вазъи шуғли аҳолӣ дар кишвар сабаб шуд.

Ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ ба соҳаҳои иҷтимоӣ аз 9,1 миллиард сомонии соли 2018 то 14,7 миллиард сомонӣ дар соли 2022 ё 62 фоиз зиёд гардид.

Дар панҷ соли охир танҳо барои рушди соҳаҳои маориф ва тандурустӣ 36 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳиссаи маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ дар ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ  44 фоизро ташкил кард.

Дар давраи зикршуда аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 842 бинои муассисаи таълимӣ барои 382 ҳазор хонанда, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 бинои таълимӣ барои 87 ҳазор хонанда сохта, ба истифода дода шуд, ки дар 31 соли истиқлоли давлатӣ 3430 муассисаи нави таълимӣ барои қариб якуним миллион хонанда сохта, ба истифода дода шуд.  Агар солҳои шӯравиро ба хотир оварем дар 70 соли замони гузашта ҳамагӣ 3229 муассисаи таълимӣ бунёд гардида буду халос.   Имрӯз дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии кишвар 2 миллиону 300 ҳазор нафар хонандагон ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Соли 1991 ин нишондиҳанда ҳамагӣ 1 миллиону 325 ҳазор нафарро ташкил медоду халос.

Агар то соли 1991, яъне дар 70 соли замони гузашта дар мамлакат ҳамагӣ 2862 муассисаву иншооти тандурустӣ бо 52 ҳазору 800 нафар корманд фаъолият дошта бошад, пас дар даврони соҳибистиқлолӣ, хусусан, дар 25 соли охир 2827 муассисаву иншооти тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст. Ҳоло шумораи муассисаҳои тандурустии мамлакат нисбат ба соли 1991 қариб ду баробар зиёд гардида, ба 5116 ва кормандони онҳо ба 79 ҳазор расидааст.

Ин рақамҳо барои он, ки амали шавад мардуми Тоҷик халқи меҳнатдӯстамон пайваста корнамои нишондодаанд. Маҳз дар натиҷаи меҳнати софдилонаи халқамон ин нақшаҳо иҷро шудааст.  Ягон кор бе меҳнат иҷро намешавад. Он чӣ иҷро шуд маҳз дар натиҷаи меҳнати суботкорона иҷро гардид.

Ақл ва заковати роҳбари давдатамон, Пешвоямон дар қасабабандии нақшаҳо нуқтаи асосиро бозидааст.  Ба ҳаммаи мардуми кишварамон, ки дар соҳаҳои гуногун кор ва фаъолиятӣ меҳнатӣ мебаранд барори кор барои амалӣ кардани нақшаҳои қабул карда, хоҳонем.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 200 маротиба

Ҳоло, ки Тоҷикистон марҳилаи гузариш дар самти пешрафту тараққиëтро аз сар мегузаронад, мардумони бо фарҳангу бо маданиятро водор месозад, ки беш аз ҳарвақта баҳри амалигардонии ҳадафҳои стратегии кишварамон кӯшиш намоем, то миллати мо ҳамеша дар сафи пеш қарор дошта бошад. Бо тамоми қувваю нерӯи зеҳниву ақли баҳри гиромидошти арзишҳои олии Ватани азизамон Тоҷикистон бояд талош варзем, зеро моро дар тамоми олам ҳамчун миллати пешрафтаву ташаббускор дар самти муаммоҳои халталаби замони нав мешиносанд ва эътироф мекунанд.

Бояд қайд кард, ки ҳар фарди баору номуси миллати тоҷдори тоҷик аз ҳифзу Ватани худ саркашӣ накарда, баракс ба хотири пояндагии сулҳу субот дар Тоҷикистон агар лозим шавад, ҷоннисори кунанд.

Зеро имрӯзи ободи моро низ гузаштагони мо бо нархи ҷони хеш харида, тавонистанд фазои Истиқлолиятро дар Тоҷикистон танинандоз кунанд. Чунин буд нишони ватандӯстии гузаштагони мо, ки ҳатто барои Ватан аз баҳри ҷони ширини хеш мегузаштанд. Аммо бубинем, ки имрӯз бар мо оид ба баланд бардоштани ҳисси меҳанпарастӣ чи гуна тарғиботҳои бегонаро дар зеҳни мо ҷой кардани мешавад. Дар ҳамин асно мехоҳам нуқтаеро дарҷ намоям, ки дигар осон нест, фирефтани марудмони огоҳи тоҷик. Зеро муқаддас будани Ватанро ҳар кадоми онҳо хуб медонанду онро ҳифз менамоянд.

Тоҷикистон ягона давлате, ки ҳамеша аз ҳимояи озодии халқ талош мекунанд. Пас моро мебояд, ки ҳамдилу ҳамзабон ва ҳамрадифи амалҳои ватандӯстонаи эшон бошем.

Дидани чеҳраҳои хандони модарон ва шукуфтанҳои рухсори кӯдакон худ зиндагии шоистаи мардумони тоҷикро инъикос менамояд.

Маҳз ба хамин хотир шукргузорӣ як нишони одилист ва хирадмандии Тоҷикони тоҷдор аст. Зеро рӯзҳоеро ҳам ин мардумони азиятдида аз сар гузаронида буданд, ки танҳо ғаму андӯҳу кулфатро мемонд. Шукри Худо, ки ба Истиқлолу озодӣ расида, он рӯзҳоро паси сар намуданд.

Маҳмудова Фароғат Мирзонасриевна, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд 

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 1285 маротиба

Дар соли сипари гашта бо шарофати заҳмати содиқонаи мардуми кишвар раванди созандагиву ободкорӣ бомаром идома ёфта, нақшаву барномаҳои пешбинигардида ҷиҳати таъмин намудани рушди устувори иқтисоди миллӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат заҳматҳои зиёда кашида ба он муваффақ шуданд, ки  дурнамои ба нақша гирифтаро сарбаландона иҷро намоянд, гарчандедар солҳои охир хусусан ин соли сипарӣ гашта вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳон хеле мураккаб гардида, ҳоло инсоният дар давраи ниҳоят ҳассос ва душвортарини таърихи қариб сад соли охири худ қарор дорад.   Ба ҳаммаи ин нигоҳ накарда  дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳо ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ дар панҷ соли охир рушди иқтисодиёти Тоҷикистон ҳамасола ба ҳисоби миёна дар сатҳи 7,3 фоиз таъмин гардида, маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ аз 71 миллиард ба 115 миллиард сомонӣ расид ва ба ҳар сари аҳолӣ 1,5 баробар афзоиш ёфт.

Дар натиҷаи чораҳои дурандешона дидани ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат  соли 2022 корҳо  барои устувор нигоҳ доштани нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ, коҳиш додани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди миллӣ, фаъолияти босуботи низоми бонкӣ, афзоиши истеҳсоли маҳсулоти саноативу кишоварзӣ, беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ тақвият пайдо карда, рушди иқтисоди миллӣ дар сатҳи 8 фоиз таъмин карда шуд.

Вобаста ба ин дар панҷ соли охир сатҳи некуаҳволии мардум тадриҷан баланд шуда, даромади пулии аҳолӣ аз 41,1 миллиард сомонии соли 2018 ба 87 миллиард сомонӣ дар соли 2022 расонида шуд, яъне 2,1 баробар зиёд гардид.

Музди миёнаи меҳнат дар кишвар якуним баробар ва андозаи нафақаи ниҳоӣ 1,3 баробар афзоиш ёфт, ки инро мардуми кишвар ҳис намуда  боз бо ҷидду ҷаҳд ба кор шурӯ намуда истодаанд.  Меҳнат барои рушди Тоҷикистон талаботи якӯминдараҷаи мардумамон гаштааст.  Ба ин боис  сатҳи камбизоатӣ аз 27,4 фоизи соли 2018 то 22,5 фоиз дар соли 2022 коҳиш дода шуд.

Дар натиҷаи тадбирҳои дурбинона дидан аз тарафи ҳукумати Тоҷикистон  беш аз 900 ҳазор, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуд, ки ба беҳтар гардии вазъи шуғли аҳолӣ дар кишвар сабаб шуд.

Ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ ба соҳаҳои иҷтимоӣ аз 9,1 миллиард сомонии соли 2018 то 14,7 миллиард сомонӣ дар соли 2022 ё 62 фоиз зиёд гардид.

Дар панҷ соли охир танҳо барои рушди соҳаҳои маориф ва тандурустӣ 36 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳиссаи маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ дар ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ  44 фоизро ташкил кард.

Дар давраи зикршуда аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 842 бинои муассисаи таълимӣ барои 382 ҳазор хонанда, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 бинои таълимӣ барои 87 ҳазор хонанда сохта, ба истифода дода шуд, ки дар 31 соли истиқлоли давлатӣ 3430 муассисаи нави таълимӣ барои қариб якуним миллион хонанда сохта, ба истифода дода шуд.  Агар солҳои шӯравиро ба хотир оварем дар 70 соли замони гузашта ҳамагӣ 3229 муассисаи таълимӣ бунёд гардида буду халос.   Имрӯз дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии кишвар 2 миллиону 300 ҳазор нафар хонандагон ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Соли 1991 ин нишондиҳанда ҳамагӣ 1 миллиону 325 ҳазор нафарро ташкил медоду халос.

Агар то соли 1991, яъне дар 70 соли замони гузашта дар мамлакат ҳамагӣ 2862 муассисаву иншооти тандурустӣ бо 52 ҳазору 800 нафар корманд фаъолият дошта бошад, пас дар даврони соҳибистиқлолӣ, хусусан, дар 25 соли охир 2827 муассисаву иншооти тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст. Ҳоло шумораи муассисаҳои тандурустии мамлакат нисбат ба соли 1991 қариб ду баробар зиёд гардида, ба 5116 ва кормандони онҳо ба 79 ҳазор расидааст.

Ин рақамҳо барои он, ки амали шавад мардуми Тоҷик халқи меҳнатдӯстамон пайваста корнамои нишондодаанд. Маҳз дар натиҷаи меҳнати софдилонаи халқамон ин нақшаҳо иҷро шудааст.  Ягон кор бе меҳнат иҷро намешавад. Он чӣ иҷро шуд маҳз дар натиҷаи меҳнати суботкорона иҷро гардид.

Ақл ва заковати роҳбари давдатамон, Пешвоямон дар қасабабандии нақшаҳо нуқтаи асосиро бозидааст.  Ба ҳаммаи мардуми кишварамон, ки дар соҳаҳои гуногун кор ва фаъолиятӣ меҳнатӣ мебаранд барори кор барои амалӣ кардани нақшаҳои қабул карда, хоҳонем.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 197 маротиба

Бо назардошти таъсири тағйирёбии иқлим ба захираҳои об, бахусус пиряхҳо Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суханронии навбатии худ дар Иҷлосияи 76-уми Маҷмаи умумии СММ аз зарурати эълон намудани соли 2025 ҳамчун Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо, ки бори нахуст дар ҷаласаи нахустини сатҳи баланди гурӯҳи муассисони Эътилофи ҷаҳонии обу иқлим аз ҷониби Сарвари давлат пешниҳод гардида буд, ёдовар шуда, изҳор доштанд, ки ташаббуси мазкур барои ҷалби бештари таваҷҷуҳи ҷомеаи ҷаҳонӣ ба ҳалли масоили обу иқлим ва обшавии пиряхҳо мусоидат хоҳад кард. Ба андешаи коршиносони соҳа, пешниҳоди ташаббуси навбатии Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба эълони соли 2025 ҳамчун Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо дар шароити имрӯзаи тағйирёбии иқлим муҳим ва саривақтӣ мебошад.

Ин ҷо намунае аз як гӯшаи саршори обҳои поку беғаш ва тозаеро аз Тоҷикистони соҳибиқбол меорем, ки он ҳам дар мисоли Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон маҳсуб ёфта, ки он иқлими ба худ хосро дорост ва манбаи оби тоза мебошад. Яке аз номвартарин манобеи обӣ дар Бадахшон ин прияхи Федченко мебошад, ки калонтарин пиряхи   Осиёи  Марказӣ  маҳсуб  ёфта,   дар  ВМКБ  маскан гирифтааст. Дарозии  он 77 км, паҳноиаш аз 1700 то 3100 метрро дар бар гирифта, аз нишебии  шимоли  қаторкӯҳҳои Язгулом ибтидо меёбад. Пирях  шохаҳои зиёд дорад. Нуқтаи баландтарини пирях 4200 метр муайян шудааст. Қисми миёнаи пирях дар як шабонарӯз бо суръати 70 — 75 см ҳаракат  мекунад.  Аз  зери  пирях  дарёи  Селдара ҷорист. Ҷоришавии  оби  он  дар  фасли   тобистон ба 300 м_3 сония мерасад. Умуман, ВМКБ дорои ҳашт пирях мебошад, ки аз онҳо дарёҳҳои тозаи мусаффо ҷорӣ мегарданд. Ин гӯшаи саршори обҳои зулол дорои 18 кӯлҳои гуногун мебошад, аммо кӯли чуқуртаринаш Сарез аст ва он яке аз кӯлҳои зеботарину бонуфузи Тоҷикистони мост. Он дар натиҷаи  зилзилаи шадид (7-9  балл  аз  рӯи  ҷадвали   Рихтер)  пайдо шудааст.  Кӯли  Сарез  солҳои  тӯлонӣ мешавад, ки  таваҷҷуҳи  тадқиқотчиён,  олимон,  адибон ва сайёҳони  одиро  ба  худ ҷалб  намудааст. Он  қариб  60  км  дарозӣ  дорад,  умқи максималии  он  то  ба  505  метр  расида,  ҳаҷми оби ҷамъшудааш 17км3-ро ташкил медиҳад. Мусаллам аст, ки Бадахшони нозанинамон дорои захираҳои зиёди обҳои тоза ва чашмаҳои шифоӣ буда, истифодаи оқилонаи онҳо аз фоида холӣ нест. Дар ҳудуди вилоят 72 манбаи обҳои гарм ва минералӣ мавҷуданд, ки на ҳамаи онҳо мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтаанд. Аз 72 манбаи оби гарм ва минералӣ 13 ададашонро дар соҳаи агросаноатӣ истифода бурдан мумкин аст. Дар таъмин намудани аҳолӣ бо оби ошомиданӣ ва полезӣ саҳми "Барномаи ҷонибдории инкишофи иҷтимоии манотиқи кӯҳистон" назаррас аст. Тӯли даҳ соли охир дар ҳудуди вилоят дар масофаи 1450 км қубурҳои обгузар васл гардиданд. Бо истифода аз таҷрибаи олимони Пажӯҳишгоҳи биологии Помир айни ҳол дар мавзеи Ҷелондеҳ шахсони алоҳида дар шароити гармхонаҳо парвариши сабзавотро ба роҳ мондаанд ва хулласи калом ин ки Бадахшони Тоҷикистон  сарчашмаи асосии оби тозаи мамлакат ба ҳисоб рафта, дар оянда интиқол додани оби тозаи он ба дигар кишварҳои ҷаҳон низ имконпазир аст.

Дар сатҳи номуайяну номушаххас ҷойгиршавии захираҳои об пеш аз ҳама ба сатҳи релеф ва омилҳои иқлимӣ сахт вобастагӣ дорад. Масалан, дар минтақаи муътадил ва экваторӣ ба як нафар 25 ҳазор М-3 оби нӯшокӣ дар як сол, вале дар минтақаи биёбону нимбиёбон, ки аз 1/3 ҳиссаи аҳолии дунё зиндагӣ мекунанд, ба як нафар ҳамагӣ 3 ҳазор М-3 об рост меояд. Ин обро ҳам аксар барои обёрии замин истифода мебаранд.Аммо иқдому рисолатҳои шоистаи садри кишвар  ҷиҳати пиёда гардидани ҳамкориҳои бештари ҷомеаи ҷаҳонӣ дар роҳи расидан ба рушди устувор дар соҳаи об заминаи мусоид фароҳам меорад.

Қобили қайд аст, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон моҳи марти соли 2021 дар мулоқоти якуми Панели сатҳи баланд оид ба масъалаҳои об ва иқлим, ки дар шакли видеоконференсия баргузор гардид, иштирок ва суханронӣ намуданд. Сарвари давлат сабаби асосии тағйирёбии иқлимро дар обшавии босуръати пиряхҳо дар натиҷаи гармшавии сайёра маънидод намуда, таъкид доштанд, ки обшавии пиряхҳои Арктика ва Антарктида боиси баландшавии сатҳи уқёнуси ҷаҳонӣ гардидааст ва ин омил, дар навбати худ метавонад ба ҳаёт ва некӯаҳволии садҳо миллион сокинони Замин, хусусан дар кишварҳои хурди ҷазиранишин ва минтақаҳои наздисоҳилии онҳо таҳдид ба бор орад. Ғайр аз ин, роҳбари давлат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод намуданд, ки соли 2025 "Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо" ва  ҳамзамон "Рӯзи ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳо" муайян шуда, "Бунёди махсуси байналмилалии ҳифзи пиряхҳо" таъсис дода шавад.

Садри олии мамлакат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 1 декабри соли 2010 зимни суханронй дар ҳамоиши ахири сатҳи олии САҲА таваҷҷӯҳи аҳли сайёраро ба масоили амнияту субот дар минтақа ва ҷаҳон, истифодаи босамари захираҳои обию энергетикӣ, бартарафсозии монеаҳои сунъии нақлиётию транзитӣ, ҳифзи муҳити зист ва пешгирии фаъол аз гармшавии иқлим, хусусан дар минтақаи Осиёи Марказӣ, ҷалб намуд.

Ширкати пайвастаи Тоҷикистон дар чорабиниҳои САҲА, хусусан иштирок ва суханронию масъалагузориҳои роҳбари кишвар Эмомалӣ Раҳмон дар ҳамоишҳои сарони давлатҳо ва ҳукуматҳои кишварҳои аъзои ин созмон

- 3 декабри соли 1994 дар Будапешт,

- 30 декабри соли 1996 дар Лиссабон,

- 18 ноябри соли 1999 дар Истанбул,

- 1 декабри соли 2010 дар Остона ва дар Форуми VIII иқтисодии САҲА

- 10 апрели соли 2000 дар Прага ба рушди ҳамкории бисёрҷанба мусоидати фаъол намуданд.

Аслан, омӯзишу таҳқиқотҳоро бобати мавзӯи обу пиряхҳо мавриди назар қарор диҳем дармеёбем, ки ҳанӯз аз замонҳои насли аввали инсон ҳам обу пиряхҳо масъалаи муҳиму рузмарра ба ҳисоб мерафтааст, чун ин ҷо як намунаеро меорем, ки одамон аз замонҳои қадим боварӣ доштанд, ки дар Уқёнуси Ҷанубӣ қитъае вуҷуд дорад, ки ҳамеша мавриду омӯзишу пажуҳиши олимони дунё қарор мегирад. Маҳз 200 сол пеш, маллоҳони Русия боз як қитъаи дигар - Антарктидаро кашф карда буданд. Аз он вақт инҷониб, он танҳо барои мақсадҳои илмӣ аз худ карда шудааст. Дар натиҷа пешгӯии обу ҳаво дақиқтар гардид, солномаи иқлимии Замин дар тӯли миллион сол барқарор карда шуд, ояндаи сайёра дар давраи гармшавии глобалӣ маълум шуд. Дар бораи кашфиётҳои муҳимтарин ва лоиҳаҳои нисбатан мувофиқ аст.

 Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 1359 маротиба

Дар соли сипари гашта бо шарофати заҳмати содиқонаи мардуми кишвар раванди созандагиву ободкорӣ бомаром идома ёфта, нақшаву барномаҳои пешбинигардида ҷиҳати таъмин намудани рушди устувори иқтисоди миллӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат заҳматҳои зиёда кашида ба он муваффақ шуданд, ки  дурнамои ба нақша гирифтаро сарбаландона иҷро намоянд, гарчандедар солҳои охир хусусан ин соли сипарӣ гашта вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳон хеле мураккаб гардида, ҳоло инсоният дар давраи ниҳоят ҳассос ва душвортарини таърихи қариб сад соли охири худ қарор дорад.   Ба ҳаммаи ин нигоҳ накарда  дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳо ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ дар панҷ соли охир рушди иқтисодиёти Тоҷикистон ҳамасола ба ҳисоби миёна дар сатҳи 7,3 фоиз таъмин гардида, маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ аз 71 миллиард ба 115 миллиард сомонӣ расид ва ба ҳар сари аҳолӣ 1,5 баробар афзоиш ёфт.

Дар натиҷаи чораҳои дурандешона дидани ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат  соли 2022 корҳо  барои устувор нигоҳ доштани нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ, коҳиш додани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди миллӣ, фаъолияти босуботи низоми бонкӣ, афзоиши истеҳсоли маҳсулоти саноативу кишоварзӣ, беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ тақвият пайдо карда, рушди иқтисоди миллӣ дар сатҳи 8 фоиз таъмин карда шуд.

Вобаста ба ин дар панҷ соли охир сатҳи некуаҳволии мардум тадриҷан баланд шуда, даромади пулии аҳолӣ аз 41,1 миллиард сомонии соли 2018 ба 87 миллиард сомонӣ дар соли 2022 расонида шуд, яъне 2,1 баробар зиёд гардид.

Музди миёнаи меҳнат дар кишвар якуним баробар ва андозаи нафақаи ниҳоӣ 1,3 баробар афзоиш ёфт, ки инро мардуми кишвар ҳис намуда  боз бо ҷидду ҷаҳд ба кор шурӯ намуда истодаанд.  Меҳнат барои рушди Тоҷикистон талаботи якӯминдараҷаи мардумамон гаштааст.  Ба ин боис  сатҳи камбизоатӣ аз 27,4 фоизи соли 2018 то 22,5 фоиз дар соли 2022 коҳиш дода шуд.

Дар натиҷаи тадбирҳои дурбинона дидан аз тарафи ҳукумати Тоҷикистон  беш аз 900 ҳазор, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуд, ки ба беҳтар гардии вазъи шуғли аҳолӣ дар кишвар сабаб шуд.

Ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ ба соҳаҳои иҷтимоӣ аз 9,1 миллиард сомонии соли 2018 то 14,7 миллиард сомонӣ дар соли 2022 ё 62 фоиз зиёд гардид.

Дар панҷ соли охир танҳо барои рушди соҳаҳои маориф ва тандурустӣ 36 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳиссаи маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ дар ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ  44 фоизро ташкил кард.

Дар давраи зикршуда аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 842 бинои муассисаи таълимӣ барои 382 ҳазор хонанда, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 бинои таълимӣ барои 87 ҳазор хонанда сохта, ба истифода дода шуд, ки дар 31 соли истиқлоли давлатӣ 3430 муассисаи нави таълимӣ барои қариб якуним миллион хонанда сохта, ба истифода дода шуд.  Агар солҳои шӯравиро ба хотир оварем дар 70 соли замони гузашта ҳамагӣ 3229 муассисаи таълимӣ бунёд гардида буду халос.   Имрӯз дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии кишвар 2 миллиону 300 ҳазор нафар хонандагон ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Соли 1991 ин нишондиҳанда ҳамагӣ 1 миллиону 325 ҳазор нафарро ташкил медоду халос.

Агар то соли 1991, яъне дар 70 соли замони гузашта дар мамлакат ҳамагӣ 2862 муассисаву иншооти тандурустӣ бо 52 ҳазору 800 нафар корманд фаъолият дошта бошад, пас дар даврони соҳибистиқлолӣ, хусусан, дар 25 соли охир 2827 муассисаву иншооти тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст. Ҳоло шумораи муассисаҳои тандурустии мамлакат нисбат ба соли 1991 қариб ду баробар зиёд гардида, ба 5116 ва кормандони онҳо ба 79 ҳазор расидааст.

Ин рақамҳо барои он, ки амали шавад мардуми Тоҷик халқи меҳнатдӯстамон пайваста корнамои нишондодаанд. Маҳз дар натиҷаи меҳнати софдилонаи халқамон ин нақшаҳо иҷро шудааст.  Ягон кор бе меҳнат иҷро намешавад. Он чӣ иҷро шуд маҳз дар натиҷаи меҳнати суботкорона иҷро гардид.

Ақл ва заковати роҳбари давдатамон, Пешвоямон дар қасабабандии нақшаҳо нуқтаи асосиро бозидааст.  Ба ҳаммаи мардуми кишварамон, ки дар соҳаҳои гуногун кор ва фаъолиятӣ меҳнатӣ мебаранд барори кор барои амалӣ кардани нақшаҳои қабул карда, хоҳонем.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 196 маротиба

Баландбардории имкониятҳои иқтисодии  мардум яке аз масъалаҳои  асосии рӯз ба ҳисоб меравад. Иҷрои он аз ҳукумату давлат меҳнати пурсамарӣ босабронаи ба асосҳои илмӣ такъя намударо талаб мекунад. Пешравӣ дар ҳама соҳа аз нақшаи пухтаву ба асосҳои илм такъя намуда сар мезанад.

Дар зарфи панҷ соли охир аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳои маблағгузории буҷети давлатӣ барои дастгирии табақаҳои осебпазири аҳолӣ тавассути пардохти нафақа, кумакпулӣ ва ҷубронпулиҳо, нигоҳдории муассисаҳои ҳифзи иҷтимоӣ ва уҳдадориҳои дигар зиёда аз 19 миллиард сомонӣ, аз ҷумла танҳо дар соли 2022-юм 4,3 миллиард сомонӣ равона карда шуд.  Дар як радиф бо  ин, то охири соли 2022 ба 475 ҳазор шаҳрванди эҳтиёҷманди кишвар, аз ҷумла кӯдакони ятим ва бесаробон, маъюбон, оилаҳои камбизоат ва гирандагони нафақаи иҷтимоӣ кумаки молиявии яквақта дар ҳаҷми 600 сомонӣ иловатан равон карда шуданаш лозим, ки дар соли равон  пардохт карда мешавад ва ба ин мақсад 285 миллион сомонӣ маблағ ҷудо карда шудааст.

Борҳо дар баромадҳои худ роҳбари мамлакатамон, Пешвои миллат зикр намуда буданд, ки  ҳадафи олии давлат ва Ҳукумати мамлакат мунтазам баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардуми азизамон мебошад.

Вобаста ба ин, Ҳукумати мамлакатро зарур аст, ки пешрафти устувори минбаъдаи иҷтимоиву иқтисодии кишварро нигоҳ дошта, соли 2023 суръати рушди иқтисодиро дар сатҳи на кам аз 8 фоиз таъмин намояд.  Албатта ин рушдро ноил гаштан меҳнати пурсамарро аз мардуми мамлакат талаб мекунад. Ҳамаи инро ва нишондиҳандаҳои солҳои пешинро ба инобат гирифта и нақшаи азимро ба има гирифта шудааст. Боварӣ дорем, ки ин нақшаҳо ҳам мисли нақшаҳои солҳои пешин ҳалли худро меёбад.

Дар соли 2023 даромади умумии пулии аҳолӣ 15 фоиз афзоиш ёфта, ба 100 миллиард сомонӣ бояд баробар гардад.  Барои иҷрои ин мақсад давлат ва Ҳукумати мамлакатро зарур аст, ки таваҷҷуҳи асосиро  ба рушди босуботи соҳаҳои иқтисоди миллӣ, пешгирӣ кардани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба он, истифодаи самараноки иқтидорҳои мавҷуда, ташкили корхонаҳои истеҳсолӣ, таъсиси ҷойҳои кории нав, баланд бардоштани рақобатнокии маҳсулоти ватанӣ, тақвияти содирот, ташаккули «иқтисоди сабз», суръат бахшидан ба раванди рақамикунонии бахшҳои иқтисодиёт, инкишофи неруи инсонӣ ва беҳтар намудани сифати хизматрасониҳои иҷтимоӣ равона карда шавад. Албатта барои иҷрои ин мақсадҳо самаранокии меҳнати фардии кормандонро баланд бардоштан лозим.  Аз дигар тараф сифати маҳсулотро барои беҳтар намудан маълумотӣ техники кормандон ва коркунони ёрирасонро ба зинаи нав бардошта шуданаш лозим.  Ин масъалаҳо дастдиҳанда аст ва иҷрои он барои хубтару беҳтар гардидани маҳсулот ва арзиши он мусоидат мекунад. Ин бошад имкониятҳои иқтисодии мамлакатро барои баланд бардоштан, бе афзоиёбии ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолшаванда, имконият пайдо мекунонад. Ба ин тарафи кор низ бояд диқати махсус диҳем.  Сифат, харидор, даромадӣ иловагӣ аз ҳисоби вобаста ба сифат баландбардории нарх баамал меояд. Мо бояд аз ҳар як мол максимум фоидаи бадаст дарояндаро гирем.

Замоне, ки дар он зиндагӣ дорем замони технологияҳои нав мебошад. Истифода ва тадбиқи онҳо дар ҷараёни истеҳсолӣ мушкулкушои ҳаммаи муаммоҳои ҳам сифативу ҳам миқдорӣ  мебошад. Бо мақсади баландгардонии  рушди истеҳсолӣ бояд раванди банақшагирии стратегиро дар ҳамаи сатҳҳои идоракунии давлатӣ пурра ҷорӣ карда, барои иҷрои нишондиҳандаҳои дар ҳуҷҷатҳои барномавӣ пешбинишуда тадбирҳои заруриро роҳандозӣ намуда пешравии истеҳсолот, истеҳсолӣ нематҳои моддиро  афзун гардонем.  Зеро бою ғанигардии буҷаи мамлакат ҳама ҷиҳата аз истеҳсоли маҳсулотҳои саноативу индустриалӣ сахт вобаст мебошад.  Аз ин лиҳоз раванди саноатикунонии босуръати малакатро, ки ҳадафи чорӯм қабул кардем тезонем. 

Барои нигоҳ доштани рушди босуботи иқтисодӣ, таъмин намудани устувории лаёқати молияи мамлакат, афзоиши даромад ва баланд бардоштани самаранокии буҷет асосҳои илмии қонунгузорӣ фароҳам оварда шуда, корҳо дар самти мукаммал гардонидани низоми миллии молия ва андоз сифатан беҳтар карда шавад  ва барои ба зинаи нав бардоштани дараҷҷаи некӯаҳволии сокинони мамлакат чораҳо андешида шавад.  Зеро шахс, истеҳсолкунанда ва таъмини иқтисодӣ, молиявии онҳо  дар қонунгузории мамлакатҳои дуньё дар мадди аввал меистад.    

Дар натиҷаи тадбирҳои амалишуда ҳаҷми буҷети давлатӣ ҳамасола афзоиш ёфта, дар соли 2022 қисми даромади он ба 33 миллиард сомонӣ баробар гардид, ки нисбат ба соли 2018-ум 38 фоиз зиёд мебошад.  Ин бошад албатта таъсири худро барои баландбардории шароит ва сатҳу сифати зиндагии мардуми кишвар беътаъсир намемонад. Бигзор ин тадбигҳо зиёд шаванду мардуми мо хубтару беҳтар зиндагӣ кунанд. Диққати Пешвоямон низ ба ин равона карда шудааст.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 1283 маротиба

Дар соли сипари гашта бо шарофати заҳмати содиқонаи мардуми кишвар раванди созандагиву ободкорӣ бомаром идома ёфта, нақшаву барномаҳои пешбинигардида ҷиҳати таъмин намудани рушди устувори иқтисоди миллӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат заҳматҳои зиёда кашида ба он муваффақ шуданд, ки  дурнамои ба нақша гирифтаро сарбаландона иҷро намоянд, гарчандедар солҳои охир хусусан ин соли сипарӣ гашта вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳон хеле мураккаб гардида, ҳоло инсоният дар давраи ниҳоят ҳассос ва душвортарини таърихи қариб сад соли охири худ қарор дорад.   Ба ҳаммаи ин нигоҳ накарда  дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳо ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ дар панҷ соли охир рушди иқтисодиёти Тоҷикистон ҳамасола ба ҳисоби миёна дар сатҳи 7,3 фоиз таъмин гардида, маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ аз 71 миллиард ба 115 миллиард сомонӣ расид ва ба ҳар сари аҳолӣ 1,5 баробар афзоиш ёфт.

Дар натиҷаи чораҳои дурандешона дидани ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат  соли 2022 корҳо  барои устувор нигоҳ доштани нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ, коҳиш додани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди миллӣ, фаъолияти босуботи низоми бонкӣ, афзоиши истеҳсоли маҳсулоти саноативу кишоварзӣ, беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ тақвият пайдо карда, рушди иқтисоди миллӣ дар сатҳи 8 фоиз таъмин карда шуд.

Вобаста ба ин дар панҷ соли охир сатҳи некуаҳволии мардум тадриҷан баланд шуда, даромади пулии аҳолӣ аз 41,1 миллиард сомонии соли 2018 ба 87 миллиард сомонӣ дар соли 2022 расонида шуд, яъне 2,1 баробар зиёд гардид.

Музди миёнаи меҳнат дар кишвар якуним баробар ва андозаи нафақаи ниҳоӣ 1,3 баробар афзоиш ёфт, ки инро мардуми кишвар ҳис намуда  боз бо ҷидду ҷаҳд ба кор шурӯ намуда истодаанд.  Меҳнат барои рушди Тоҷикистон талаботи якӯминдараҷаи мардумамон гаштааст.  Ба ин боис  сатҳи камбизоатӣ аз 27,4 фоизи соли 2018 то 22,5 фоиз дар соли 2022 коҳиш дода шуд.

Дар натиҷаи тадбирҳои дурбинона дидан аз тарафи ҳукумати Тоҷикистон  беш аз 900 ҳазор, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуд, ки ба беҳтар гардии вазъи шуғли аҳолӣ дар кишвар сабаб шуд.

Ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ ба соҳаҳои иҷтимоӣ аз 9,1 миллиард сомонии соли 2018 то 14,7 миллиард сомонӣ дар соли 2022 ё 62 фоиз зиёд гардид.

Дар панҷ соли охир танҳо барои рушди соҳаҳои маориф ва тандурустӣ 36 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳиссаи маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ дар ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ  44 фоизро ташкил кард.

Дар давраи зикршуда аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 842 бинои муассисаи таълимӣ барои 382 ҳазор хонанда, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 бинои таълимӣ барои 87 ҳазор хонанда сохта, ба истифода дода шуд, ки дар 31 соли истиқлоли давлатӣ 3430 муассисаи нави таълимӣ барои қариб якуним миллион хонанда сохта, ба истифода дода шуд.  Агар солҳои шӯравиро ба хотир оварем дар 70 соли замони гузашта ҳамагӣ 3229 муассисаи таълимӣ бунёд гардида буду халос.   Имрӯз дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии кишвар 2 миллиону 300 ҳазор нафар хонандагон ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Соли 1991 ин нишондиҳанда ҳамагӣ 1 миллиону 325 ҳазор нафарро ташкил медоду халос.

Агар то соли 1991, яъне дар 70 соли замони гузашта дар мамлакат ҳамагӣ 2862 муассисаву иншооти тандурустӣ бо 52 ҳазору 800 нафар корманд фаъолият дошта бошад, пас дар даврони соҳибистиқлолӣ, хусусан, дар 25 соли охир 2827 муассисаву иншооти тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст. Ҳоло шумораи муассисаҳои тандурустии мамлакат нисбат ба соли 1991 қариб ду баробар зиёд гардида, ба 5116 ва кормандони онҳо ба 79 ҳазор расидааст.

Ин рақамҳо барои он, ки амали шавад мардуми Тоҷик халқи меҳнатдӯстамон пайваста корнамои нишондодаанд. Маҳз дар натиҷаи меҳнати софдилонаи халқамон ин нақшаҳо иҷро шудааст.  Ягон кор бе меҳнат иҷро намешавад. Он чӣ иҷро шуд маҳз дар натиҷаи меҳнати суботкорона иҷро гардид.

Ақл ва заковати роҳбари давдатамон, Пешвоямон дар қасабабандии нақшаҳо нуқтаи асосиро бозидааст.  Ба ҳаммаи мардуми кишварамон, ки дар соҳаҳои гуногун кор ва фаъолиятӣ меҳнатӣ мебаранд барори кор барои амалӣ кардани нақшаҳои қабул карда, хоҳонем.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 171 маротиба

Дар соли сипари гашта бо шарофати заҳмати содиқонаи мардуми кишвар раванди созандагиву ободкорӣ бомаром идома ёфта, нақшаву барномаҳои пешбинигардида ҷиҳати таъмин намудани рушди устувори иқтисоди миллӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии сокинони мамлакат заҳматҳои зиёда кашида ба он муваффақ шуданд, ки  дурнамои ба нақша гирифтаро сарбаландона иҷро намоянд, гарчандедар солҳои охир хусусан ин соли сипарӣ гашта вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳон хеле мураккаб гардида, ҳоло инсоният дар давраи ниҳоят ҳассос ва душвортарини таърихи қариб сад соли охири худ қарор дорад.   Ба ҳаммаи ин нигоҳ накарда  дар натиҷаи татбиқи самараноки ислоҳоти иқтисодӣ, амалӣ намудани стратегияву барномаҳо ва тадбирҳои зиддибуҳронӣ дар панҷ соли охир рушди иқтисодиёти Тоҷикистон ҳамасола ба ҳисоби миёна дар сатҳи 7,3 фоиз таъмин гардида, маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ аз 71 миллиард ба 115 миллиард сомонӣ расид ва ба ҳар сари аҳолӣ 1,5 баробар афзоиш ёфт.

Дар натиҷаи чораҳои дурандешона дидани ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат  соли 2022 корҳо  барои устувор нигоҳ доштани нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ, коҳиш додани таъсири хавфҳои эҳтимолӣ ба иқтисоди миллӣ, фаъолияти босуботи низоми бонкӣ, афзоиши истеҳсоли маҳсулоти саноативу кишоварзӣ, беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ тақвият пайдо карда, рушди иқтисоди миллӣ дар сатҳи 8 фоиз таъмин карда шуд.

Вобаста ба ин дар панҷ соли охир сатҳи некуаҳволии мардум тадриҷан баланд шуда, даромади пулии аҳолӣ аз 41,1 миллиард сомонии соли 2018 ба 87 миллиард сомонӣ дар соли 2022 расонида шуд, яъне 2,1 баробар зиёд гардид.

Музди миёнаи меҳнат дар кишвар якуним баробар ва андозаи нафақаи ниҳоӣ 1,3 баробар афзоиш ёфт, ки инро мардуми кишвар ҳис намуда  боз бо ҷидду ҷаҳд ба кор шурӯ намуда истодаанд.  Меҳнат барои рушди Тоҷикистон талаботи якӯминдараҷаи мардумамон гаштааст.  Ба ин боис  сатҳи камбизоатӣ аз 27,4 фоизи соли 2018 то 22,5 фоиз дар соли 2022 коҳиш дода шуд.

Дар натиҷаи тадбирҳои дурбинона дидан аз тарафи ҳукумати Тоҷикистон  беш аз 900 ҳазор, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуд, ки ба беҳтар гардии вазъи шуғли аҳолӣ дар кишвар сабаб шуд.

Ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ ба соҳаҳои иҷтимоӣ аз 9,1 миллиард сомонии соли 2018 то 14,7 миллиард сомонӣ дар соли 2022 ё 62 фоиз зиёд гардид.

Дар панҷ соли охир танҳо барои рушди соҳаҳои маориф ва тандурустӣ 36 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳиссаи маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ дар ҳаҷми умумии хароҷоти буҷети давлатӣ  44 фоизро ташкил кард.

Дар давраи зикршуда аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ 842 бинои муассисаи таълимӣ барои 382 ҳазор хонанда, аз ҷумла дар соли 2022-юм 190 бинои таълимӣ барои 87 ҳазор хонанда сохта, ба истифода дода шуд, ки дар 31 соли истиқлоли давлатӣ 3430 муассисаи нави таълимӣ барои қариб якуним миллион хонанда сохта, ба истифода дода шуд.  Агар солҳои шӯравиро ба хотир оварем дар 70 соли замони гузашта ҳамагӣ 3229 муассисаи таълимӣ бунёд гардида буду халос.   Имрӯз дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумии кишвар 2 миллиону 300 ҳазор нафар хонандагон ба таҳсил фаро гирифта шудаанд. Соли 1991 ин нишондиҳанда ҳамагӣ 1 миллиону 325 ҳазор нафарро ташкил медоду халос.

Агар то соли 1991, яъне дар 70 соли замони гузашта дар мамлакат ҳамагӣ 2862 муассисаву иншооти тандурустӣ бо 52 ҳазору 800 нафар корманд фаъолият дошта бошад, пас дар даврони соҳибистиқлолӣ, хусусан, дар 25 соли охир 2827 муассисаву иншооти тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст. Ҳоло шумораи муассисаҳои тандурустии мамлакат нисбат ба соли 1991 қариб ду баробар зиёд гардида, ба 5116 ва кормандони онҳо ба 79 ҳазор расидааст.

Ин рақамҳо барои он, ки амали шавад мардуми Тоҷик халқи меҳнатдӯстамон пайваста корнамои нишондодаанд. Маҳз дар натиҷаи меҳнати софдилонаи халқамон ин нақшаҳо иҷро шудааст.  Ягон кор бе меҳнат иҷро намешавад. Он чӣ иҷро шуд маҳз дар натиҷаи меҳнати суботкорона иҷро гардид.

Ақл ва заковати роҳбари давдатамон, Пешвоямон дар қасабабандии нақшаҳо нуқтаи асосиро бозидааст.  Ба ҳаммаи мардуми кишварамон, ки дар соҳаҳои гуногун кор ва фаъолиятӣ меҳнатӣ мебаранд барори кор барои амалӣ кардани нақшаҳои қабул карда, хоҳонем.

Файзулло Ҷалилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 22 июни 2023

Дида шуд: 1260 маротиба

Наздик ба 32 сол аст, ки Тоҷикистон фазои мустақилиятро ба худ касб намуда, роҳу равишро интихоб намуд, ки танҳо ба пеш қадам задану муввафақу комёб гаштан мароми ҳар яки мост. Албатта дар ин роҳи интихоб кардааш хушбахтона то кунун устуворона ба пеш меравад, мардумонашро аз ҳама гуна хатару тахдидҳои замони нав эмин медорад. Мо ҳама хеле хуб медонем, ки дар ҳар давру замон арзи ҳастӣ кардани мухолифин, агар барои манфиати халқ бошад, қабул аст. Аммо агар бар зиди халқ кор кунанд, нобахшиданист.  Аллакай хурду бузург медонанд, ки дар ҳар пешравии Тоҷикистон саҳми Сарвари давлат хеле калон аст.  Ба ин хотир, ки мо бо якдиливу якзабонӣ теша ба решаи онҳое  занем, ки ин ҳама дастовардҳоро нодида мегиранд.

Бояд гуфт, ки ҳар яки мо барои фардои дурахшони фарзандамон аз имрӯз андеша намуда, замина гузорем, ки фардо миллати мо тӯъмаи нохалафон нагардад. Ба хотире, ки заифтарин ҳолат дар зиндагии мо метавонад, хашмеро барои амалӣ гаштани ҳадафҳои душманон боқӣ мегузорад.

Истиқлолият барои мардуми шарафманди Тоҷикистон хеле дастоварди бузургӣ таърихист. Ба қадри Истиқлолият расидану тавсеа бахшидан ба рушду нумӯи кишвар, қарзи ҳар як ҷавонмарди баору номус аст, зеро ҳифзи мустақилӣ, ҳифзи ҳаёти мардумони Тоҷикистон буда, бетарафӣ нисбати ин арзиши олӣ басо бадбахтист.

Пас ҳамватанони азиз, ҳар кадоми мо баъди ба даст овардани сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ нав хушбахтӣ ва озодиро дарк кардем ва ҳоло ба он бесарусомониҳое, ки дар қарни гузашта домангирӣ мо гашта буд, ҳанӯз зи хотирҳо зудуда нагаштааст. Зиндагонии хушу хуррам лоиқи ҳар тоҷику Тоҷикистонист, пас моро мебояд дар пайравии ақидаҳои созанда ва хирадмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат-Президенти кишвар мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дастҷамъонаву якдилона, миллати тоҷикро дар арсаи байналмиллал чун миллати тоҷбарсар муаррифӣ кунем. Зеро ҳифзи ному нишони миллат-ҳифзи зиндагонии баорому шоиста аст.

Алия Раҳимова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Нашр шуд: 19 июни 2023

Дида шуд: 210 маротиба